شناخت انواع ضدآفتاب

از جمله ترکیبات مهم در انواع ضدآفتاب می‌توان به اکسید روی، تیتانیوم دی‌اکسید (در ضدآفتاب‌های فیزیکی) و فیلترهای شیمیایی نظیر آووبنزون، اکسی بنزون و اکتینوکسات (در ضدآفتاب‌های شیمیایی) اشاره کرد. این ترکیبات با مکانیزم‌های متفاوت، از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کنند و از ایجاد آفتاب‌سوختگی، لکه‌های پوستی و پیری زودرس جلوگیری می‌کنند.

انتخاب ضدآفتاب مناسب بر اساس نوع پوست و نیازهای آن بسیار مهم است. برای مثال، پوست‌های چرب و مستعد جوش، بهتر است از ضدآفتاب‌های غیر چرب و غیر کومدوژنیک استفاده کنند. همچنین، ضدآفتاب‌ها باید در تمام فصول سال و هر زمانی که در معرض آفتاب قرار می‌گیریم، استفاده شوند. استفاده منظم و به میزان کافی از انواع ضدآفتاب، کلید حفاظت مؤثر از پوست است.

چرا ضدآفتاب برای محافظت از پوست شما ضروری است؟

1. پیشگیری از سرطان پوست: مهمترین دلیل برای استفاده روزانه از ضدآفتاب، کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست، از جمله ملانوم (خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست) است. اشعه UVB عمدتاً مسئول آفتاب‌سوختگی و آسیب مستقیم به DNA سلول‌های پوستی است که می‌تواند منجر به سرطان شود. ضدآفتاب با ایجاد یک سد محافظ، این آسیب‌ها را به حداقل می‌رساند.

2. جلوگیری از پیری زودرس پوست: اشعه UVA عامل اصلی پیری نوری (Photoaging) است. این اشعه به عمق پوست نفوذ کرده و به کلاژن و الاستین، که پروتئین‌های مسئول استحکام و انعطاف‌پذیری پوست هستند، آسیب می‌رساند. نتیجه این آسیب‌ها، ایجاد چین و چروک، خطوط ریز، لکه‌های خورشیدی (Sunspots)، و افتادگی پوست است. استفاده منظم از ضدآفتاب طیف وسیع به طرز چشمگیری این علائم پیری را به تأخیر می‌اندازد.

3. جلوگیری از هایپرپیگمانتاسیون و لک‌های پوستی: قرار گرفتن در معرض آفتاب بدون محافظت، تولید ملانین (رنگدانه پوست) را تحریک می‌کند که می‌تواند منجر به بروز لک‌های تیره، کک و مک، و ملاسما (لک‌های قهوه‌ای بزرگتر) شود. انواع ضدآفتاب با کاهش این تحریک، به حفظ یکنواختی رنگ پوست کمک می‌کنند.

4. کاهش التهاب و قرمزی پوست: آفتاب‌سوختگی باعث التهاب، قرمزی، درد و تورم پوست می‌شود. ضدآفتاب با جلوگیری از سوختگی، به حفظ سلامت و آرامش پوست کمک می‌کند.

5. حفظ سد دفاعی پوست: اشعه UV می‌تواند سد دفاعی طبیعی پوست را تضعیف کند، که این امر پوست را در برابر عوامل محیطی مضر و از دست دادن رطوبت آسیب‌پذیرتر می‌کند. ضدآفتاب به حفظ یکپارچگی این سد کمک می‌کند و پوست را سالم‌تر نگه می‌دارد.

دو نوع اصلی ضدآفتاب: فیزیکی (مینرال) و شیمیایی

انواع ضدآفتاب را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد که هر کدام مکانیزم عمل و ویژگی‌های خاص خود را دارند:

1. ضدآفتاب‌های فیزیکی (مینرال)

مکانیزم عمل: این نوع ضدآفتاب با ایجاد یک سد فیزیکی بر روی سطح پوست عمل می‌کنند. آن‌ها حاوی مواد معدنی هستند که اشعه‌های UVA و UVB خورشید را مانند یک آینه، منعکس و پراکنده می‌کنند و اجازه نمی‌دهند به پوست نفوذ کنند. مواد فعال اصلی: ترکیبات فعال اصلی در این نوع ضدآفتاب‌ها زینک اکساید (Zinc Oxide) و تیتانیوم دی‌اکساید (Titanium Dioxide) هستند. این مواد به دلیل خنثی بودن و عدم جذب شدن به داخل پوست، برای افراد با پوست حساس بسیار مناسب‌اند.

مزایا:

• مناسب برای پوست‌های حساس: به دلیل عدم نفوذ به پوست و ماهیت معدنی، کمترین احتمال ایجاد حساسیت یا تحریک را دارند. به همین دلیل برای کودکان، افراد با پوست مستعد آکنه و پوست‌های مستعد اگزما یا روزاسه بسیار توصیه می‌شوند.
• اثرگذاری فوری: بلافاصله پس از استفاده، محافظت را آغاز می‌کنند.
• پایداری بالا: معمولاً در برابر نور خورشید پایداری خوبی دارند.

معایب:

• بافت: در گذشته، این ضدآفتاب‌ها ممکن بود رد سفیدی روی پوست ایجاد کنند (White Cast). اما فرمولاسیون‌های جدیدتر، به ویژه آن‌هایی که از ذرات نانو یا میکرونیزه استفاده می‌کنند، این مشکل را به حداقل رسانده‌اند.
• پخش شدن: ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای پخش شدن یکنواخت روی پوست داشته باشند.

2. ضدآفتاب‌های شیمیایی

مکانیزم عمل: این نوع ضدآفتاب حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که اشعه‌های UVA و UVB را جذب کرده و با یک واکنش شیمیایی، آن‌ها را به گرما تبدیل می‌کنند و سپس این گرما را از پوست دفع می‌کنند. به عبارت دیگر، این فیلترها اشعه UV را خنثی می‌کنند. مواد فعال اصلی: برخی از ترکیبات رایج شامل آووبنزون (Avobenzone)، اکسی بنزون (Oxybenzone)، اکتینوکسات (Octinoxate)، اکتیسالات (Octisalate) و هوموسالات (Homosalate) هستند.

مزایا:

• بافت سبک‌تر و جذب راحت‌تر: این ضدآفتاب‌ها معمولاً بافت سبک‌تر و غیرچرب‌تری دارند و به راحتی روی پوست پخش می‌شوند و هیچ رد سفیدی از خود باقی نمی‌گذارند.
• مناسب برای زیر آرایش: به دلیل بافت نامرئی و جذب آسان، برای استفاده زیر آرایش ایده‌آل هستند.

معایب:

• نیاز به جذب: برای اثربخشی، باید حدود 15 تا 20 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب استفاده شوند تا ترکیبات شیمیایی به خوبی جذب پوست شوند.
• احتمال حساسیت: برخی از افراد ممکن است به ترکیبات شیمیایی موجود در این ضدآفتاب‌ها حساسیت نشان دهند و دچار تحریک پوستی شوند.
• پایداری کمتر: برخی از فیلترهای شیمیایی ممکن است در برابر نور خورشید به مرور زمان تجزیه شوند و نیاز به تجدید مکرر بیشتری داشته باشند.

فاکتور محافظت از آفتاب (SPF) و معنی آن

SPF مخفف Sun Protection Factor و به معنی فاکتور محافظت از آفتاب است. این عدد، یک معیار استاندارد برای اندازه‌گیری میزان محافظت یک ضدآفتاب در برابر اشعه‌های UVB (که عمدتاً مسئول آفتاب‌سوختگی هستند) می‌باشد.

معنی اعداد SPF:

• SPF 15: حدود 93% از اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند.
• SPF 30: حدود 97% از اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند.
• SPF 50: حدود 98% از اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند.
• SPF 50+: به معنای محافظت بالاتر از 98% است.

همانطور که می‌بینید، تفاوت در درصد محافظت بین SPF 30 و SPF 50 چندان زیاد نیست. مهم‌تر از عدد SPF، این است که ضدآفتاب شما “طیف وسیع” (Broad-Spectrum) باشد. این بدان معناست که محصول هم در برابر اشعه‌های UVB (که باعث آفتاب‌سوختگی می‌شوند) و هم در برابر اشعه‌های UVA (که عامل اصلی پیری پوست و افزایش خطر سرطان پوست هستند) محافظت می‌کند. همواره به دنبال برچسب “Broad-Spectrum” روی بسته‌بندی ضدآفتاب خود باشید.

لازم به ذکر است که SPF تنها به میزان محافظت در برابر UVB اشاره دارد و نه به مدت زمانی که می‌توانید در آفتاب بمانید. حتی با SPF بالا، ضدآفتاب باید هر 2 تا 3 ساعت یکبار یا بلافاصله پس از شنا و تعریق شدید، مجدداً استفاده شود.

عوامل مهم در انتخاب ضدآفتاب مناسب

انتخاب ضدآفتاب مناسب از میان انواع ضدآفتاب موجود در بازار، می‌تواند کمی چالش‌برانگیز باشد. عوامل مختلفی در این انتخاب نقش دارند که باید آن‌ها را در نظر گرفت:

1. نوع پوست:

• پوست چرب و مستعد آکنه:
  • به دنبال ضدآفتاب‌های oil-free (فاقد چربی)، non-comedogenic (غیر کومدوژنیک) باشید که منافذ را مسدود نمی‌کنند و باعث جوش نمی‌شوند.
  • ضدآفتاب‌های فلوئیدی (Fluid Sunscreens)، ژل‌ها و اسپری‌های سبک، گزینه‌های ایده‌آلی برای این نوع پوست هستند. ضدآفتاب فلوئیدی بافتی بسیار سبک و مایع دارد که به سرعت جذب پوست می‌شود و هیچ گونه احساس سنگینی یا چربی از خود به جای نمی‌گذارد، بنابراین برای پوست‌های چرب و مختلط بسیار مناسب است.
  • ضدآفتاب‌های فیزیکی با پایه سبک نیز می‌توانند گزینه خوبی باشند، زیرا کمتر احتمال دارد باعث تحریک یا جوش شوند.
• پوست خشک:
  • ضدآفتاب‌های کرمی و لوسیون‌های با بافت غنی‌تر که حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده مانند هیالورونیک اسید یا گلیسیرین هستند، برای این نوع پوست مناسبند.
    • این انواع ضدآفتاب علاوه بر محافظت، به حفظ رطوبت پوست نیز کمک می‌کنند.
• پوست حساس:
  • ضدآفتاب‌های فیزیکی (مینرال) حاوی زینک اکساید و تیتانیوم دی‌اکساید بهترین انتخاب برای پوست‌های حساس هستند، زیرا کمتر باعث واکنش‌های آلرژیک یا تحریک می‌شوند.
  • به دنبال ضدآفتاب‌هایی باشید که فاقد عطر، رنگ، پارابن و اکسی بنزون (که می‌تواند یک عامل تحریک‌کننده باشد) باشند.
• پوست نرمال و مختلط:
  • این انواع پوست انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. می‌توانید از طیف وسیعی از ضدآفتاب‌ها، چه فیزیکی و چه شیمیایی، با بافت‌های مختلف (از کرم تا فلوئید) استفاده کنید، بسته به ترجیح شخصی و اینکه کدام بخش از پوستتان چرب‌تر یا خشک‌تر است.

2. میزان فعالیت و شرایط محیطی:

• ضدآفتاب‌های مقاوم در برابر آب و تعریق (Water Resistant): اگر قصد شنا، ورزش یا فعالیت بدنی شدید دارید که باعث تعریق می‌شود، حتماً از ضدآفتاب‌های مقاوم در برابر آب استفاده کنید. این محصولات معمولاً تا 40 یا 80 دقیقه پس از تماس با آب، محافظت خود را حفظ می‌کنند.
• شرایط آب و هوایی: در آب و هوای گرم و مرطوب، ضدآفتاب‌های سبک و بدون چربی ارجحیت دارند. در مناطق خشک و سرد، ضدآفتاب‌های حاوی مرطوب‌کننده می‌توانند به حفظ رطوبت پوست کمک کنند.
• محیط‌های خاص: در ارتفاعات بالا (مانند کوهستان) یا نزدیک آب و برف (که اشعه UV را منعکس می‌کنند)، به دلیل شدت بالای اشعه، استفاده از SPF بالاتر و تجدید مکرر ضدآفتاب حیاتی است.

3. نحوه مصرف صحیح ضدآفتاب:

• مقدار کافی: یکی از اشتباهات رایج، استفاده از مقدار ناکافی ضدآفتاب است. برای صورت و گردن، باید حدود نصف قاشق چای‌خوری یا به اندازه خط دو انگشت اشاره و وسط، از ضدآفتاب استفاده کنید. برای کل بدن، تقریباً به اندازه یک شات کامل (حدود 30 میلی‌لیتر) نیاز است.
• زمان مناسب: ضدآفتاب‌های شیمیایی را حدود 15 تا 20 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب استفاده کنید تا زمان کافی برای جذب داشته باشند. ضدآفتاب‌های فیزیکی بلافاصله پس از استفاده اثرگذار هستند.
• تجدید منظم: مهم نیست SPF ضدآفتاب شما چقدر بالاست، باید هر 2 تا 3 ساعت یکبار آن را تجدید کنید. اگر شنا کردید یا زیاد عرق کردید، حتی اگر مدت زمان کمتری گذشته باشد، باید بلافاصله ضدآفتاب را دوباره بزنید.

افسانه‌های رایج در مورد ضدآفتاب

در مورد ضدآفتاب و استفاده از آن، باورهای غلطی وجود دارد که می‌تواند به سلامت پوست شما آسیب برساند. بیایید به برخی از این افسانه‌ها بپردازیم:

افسانه: ضدآفتاب فقط برای روزهای آفتابی یا تابستان است.

حقیقت: اشعه‌های مضر UV در تمام طول سال، حتی در روزهای ابری، بارانی یا در زمستان، وجود دارند و می‌توانند به پوست نفوذ کنند. 80% اشعه UV از ابرها عبور می‌کند. بنابراین، استفاده روزانه از ضدآفتاب یک عادت ضروری است.

افسانه: استفاده از ضدآفتاب باعث جلوگیری از جذب ویتامین D می‌شود.

حقیقت: مطالعات نشان داده‌اند که استفاده منظم از ضدآفتاب به طور قابل توجهی بر سطح ویتامین D بدن تأثیری نمی‌گذارد. بدن ما می‌تواند ویتامین D کافی را از طریق قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض آفتاب (مثلاً 10-15 دقیقه در روز روی دست‌ها و صورت) یا از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها جذب کند.

افسانه: ضدآفتاب باعث ایجاد جوش می‌شود.

حقیقت: این باور نادرست است. اگر پوست مستعد جوش دارید، باید از ضدآفتاب‌های non-comedogenic (غیر کومدوژنیک) و oil-free (فاقد چربی) استفاده کنید که برای پوست‌های چرب و آکنه‌ای طراحی شده‌اند. این انواع ضدآفتاب نه تنها باعث جوش نمی‌شوند، بلکه به محافظت از پوست ملتهب و حساس در برابر آفتاب نیز کمک می‌کنند.

افسانه: پوست تیره نیازی به ضدآفتاب ندارد.

حقیقت: هر نوع رنگ پوستی، بدون در نظر گرفتن تیرگی یا روشنی آن، در معرض خطر آسیب‌های ناشی از اشعه UV است. اگرچه پوست‌های تیره‌تر ممکن است کمتر دچار آفتاب‌سوختگی شوند، اما همچنان در معرض خطر پیری زودرس، لک‌های پوستی و مهم‌تر از همه، سرطان پوست هستند. سرطان پوست در افراد با پوست تیره اغلب دیرتر تشخیص داده می‌شود و می‌تواند خطرناک‌تر باشد.

افسانه: آرایش حاوی SPF کافی است.

حقیقت: در اکثر موارد، میزان SPF موجود در محصولات آرایشی (مانند کرم پودر یا پرایمر) برای محافظت کافی از پوست در برابر آفتاب، بسیار کم است. همچنین، معمولاً مقدار کافی از این محصولات برای رسیدن به SPF ذکر شده استفاده نمی‌شود. همیشه بهتر است ابتدا از یک ضدآفتاب طیف وسیع با SPF مناسب استفاده کنید و سپس آرایش خود را روی آن انجام دهید.

سوالات متداول

1. ضد آفتاب چیست؟

ضدآفتاب محصولی است که برای محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر UV آفتاب استفاده می‌شود. این محصولات معمولاً شامل فیلترهای شیمیایی یا مواد معدنی مانند اکسید روی و تیتانیوم دی‌اکسید هستند که با مکانیزم‌های متفاوت، از نفوذ اشعه‌های مضر به پوست جلوگیری می‌کنند.

2. چه انواع ضد آفتاب وجود دارد؟

انواع ضدآفتاب شامل ضدآفتاب شیمیایی و ضدآفتاب فیزیکی (مینرال) می‌باشند. ضدآفتاب شیمیایی با جذب اشعه UV و تبدیل آن به حرارت عمل می‌کند، در حالی که ضدآفتاب فیزیکی با انعکاس و پراکندگی اشعه UV، پوست را محافظت می‌کند.

3. آیا ضد آفتاب برای همه افراد مناسب است؟

بله، ضدآفتاب برای همه افراد، صرف نظر از سن، جنسیت یا رنگ پوست، ضروری است. اشخاصی که پوست حساس دارند باید از ضدآفتاب‌های فیزیکی و فاقد عطر و رنگ استفاده کنند، و افرادی که پوست چرب دارند می‌توانند از ضدآفتاب‌های فلوئیدی یا با فرمولاسیون غیر چرب و غیر کومدوژنیک بهره ببرند.

4. چگونه باید از ضد آفتاب استفاده کرد؟

برای استفاده از ضدآفتاب، باید مقدار کافی از محصول را (حدود نصف قاشق چای‌خوری برای صورت و گردن) روی پوست بمالید و به طور یکنواخت پخش کنید. ضدآفتاب باید هر 2 تا 3 ساعت یکبار تجدید شود و در صورت شنا یا تعریق شدید، بلافاصله پس از آن دوباره استفاده شود.

5. آیا استفاده نادرست از ضد آفتاب می‌تواند به پوست آسیب برساند؟

بله، استفاده نادرست می‌تواند محافظت پوست را ناکافی کند. برای مثال، استفاده از مقدار کمتر از مقدار توصیه شده، می‌تواند باعث عدم محافظت کافی از پوست شود. همچنین، انتخاب ضدآفتاب نامناسب برای نوع پوست خود یا عدم تجدید آن پس از شنا و تعریق شدید، می‌تواند منجر به آسیب‌های ناشی از آفتاب‌سوختگی و سایر مشکلات پوستی شود. بنابراین، باید از ضدآفتاب با SPF و نوع مناسب و با توجه به نوع پوست و فعالیت‌های روزانه خود استفاده کرد.

نتیجه‌گیری:

همانطور که دیدیم، ضدآفتاب یک محصول صرفاً فصلی یا مربوط به تعطیلات نیست؛ بلکه یک جزء حیاتی در روتین مراقبت روزانه از پوست است. با درک انواع ضدآفتاب (فیزیکی و شیمیایی)، شناخت مفهوم SPF و انتخاب ضدآفتاب مناسب بر اساس نوع پوست و سبک زندگی خود، می‌توانید بهترین محافظت ممکن را برای پوستتان فراهم کنید.

به خاطر داشته باشید که استفاده صحیح و منظم از ضدآفتاب، یک سرمایه‌گذاری برای سلامت و زیبایی طولانی‌مدت پوست شماست. پس، استفاده از ضدآفتاب را جدی بگیرید و هرگز آن را فراموش نکنید.

برای یافتن بهترین ضدآفتاب متناسب با نیازهای پوست خود و دیگر محصولات مراقبت از پوست و مو، می‌توانید به وب‌سایت پریسا شاپ مراجعه کنید. در پریسا شاپ، مجموعه‌ای از بهترین و متنوع‌ترین انواع ضدآفتاب و محصولات مراقبت از پوست و مو با ضمانت اصالت کالا در دسترس شماست. همین امروز از پوست خود مراقبت کنید!